Propagatienieuws – 4 jan 2025

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Het nieuwe jaar is op 1 januari meteen begonnen met noorderlicht dat zichtbaar was tot in Noord-Italië. De oorzaak was een M2 flare op zondagmiddag 29 december. Zijn plasmawolk arriveerde kort na 17:00 UTC op Nieuwjaarsdag. Deze werd gevolgd door een hevige magnetische storm (G4) met een Kp tot 8 in Centraal-Europa. De effecten op de propagatie lieten niet lang op zich wachten. In de nacht van donderdag op vrijdag daalde de MUF voor een sprongafstand van 3000 km soms tot onder 5 MHz. Tijdens de storm waren er ook op de HF banden sterke FT8 signalen zichtbaar in de waterval die toch te vervormd waren voor decodering.

Zo’n plasmawolk veegt de vrije elektronen in de ionosfeer vrijwel weg. Normaal gesproken duurt het één tot twee dagen voordat dit verlies is gecompenseerd, maar deze keer leek het de volgende dag alsof er niets was gebeurd: met een dagelijks maximum van MUF3000 tussen 35 en 45 MHz en een wijd open 10 m-band.


HF-vooruitzichten

Dit weekend wordt de propagatie bepaalt door twee coronale gaten en passerende CME’s. Deze zijn op de aarde gericht. Op zaterdagochtend liep de Kp-index op tot 5.

Deze waarde komt overeen met de eerste fase van een magnetische storm (G1 volgens de overeenkomstige NOAA-schaal). De CME zal zondag worden gevolgd door snellere zonnewinden. Dit zou aurora’s kunnen veroorzaken op hogere breedtegraden. Voor het begin van de week wordt een toenemende kalmering van de geomagnetica voorspeld.

De zonneflux is de afgelopen dagen gedaald van 260 naar 200. USAF en NOAA verwachten een verdere daling tot onder de 180. Dit zal weinig invloed hebben op de goede DX-omstandigheden op de bovenste banden. Het beeld is vergelijkbaar op de lagere banden. De winter, met zijn lange nachten, is het piekseizoen voor DX-en op de lage banden op de 80 en 160 meter banden. De voorwaarde voor goede propagatie in het lage frequentiebereik is een rustige, ongestoorde geomagnetica. Ook hier zijn de voorspellingen goed: ze voorspellen rustige fasen voor de tweede helft van de week. Der MUF zal hierdoor variëren tussen circa 9 MHz aan het eind van de nacht en 40 MHz rond het middaguur.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Een lagedrukgebied bij Ierland bepaalt momenteel het weer in onze regio. Tropo is niet te verwachten; wel zijn er kansen voor regen- of sneeuwscatter voor de GHz banden.


Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Op Nieuwjaarsdag leidde de Kp index van 8 tot een aurora opening. Het blijft de moeite om de activiteit op de zon in de gaten te houden. Als er op de zon een CME ontstaat die naar de aarde komt, dan duurt dat gemiddeld 2 tot 4 dagen voor de effecten merkbaar worden. Voor aurora is CW ge gemakkelijkste mode.
Meteoorverstrooiing wordt aangedreven door de Quadrantiden in de eerste week van januari. Deze piekt op de 4e maar strekt zich uit tot de 12e. Dit is een productieve bui met een 120 zichtbare meteoren per uur. Het is de laatste grote regen is tot de Lyriden eind april. Het winter Sporadic-E seizoen biedt ook in de komende week kansen, doordat de Quadrantiden die brandstof toevoegen aan de E-regio. De geïoniseerde sporen van de meteoren leveren langlevende metaalionen, en dat is het materiaal dat in Sporadisch-E wordt gebundeld als we geluk hebben.

EME

De maan begint het weekend met een negatieve maar stijgende declinatie en wordt zondag de 5e, positief, dus de maanvensters blijven langer worden. Padverliezen zijn laag met perigeum op woensdag. 144MHz hemelruis is laag gedurende de hele week.


Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov, www.solarham.net en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl