Propagatienieuws – 6 sep. 2025

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Na het opmaken van het vorige propagatienieuws ontstond op zaterdag 30 augustus 20 uur UTC een zonnevlam. Samen met de wat hogere zonneactiviteit van ruim een week geleden leverde dit meerdere kleineren en matige CME’s op richting aarde. De maximaal bruikbare frequentie lag daardoor op dinsdag en woensdag duidelijk lager.

HF-vooruitzichten

De zonneactiviteit is zoals vorige week verwacht weer wat afgenomen. Volgens de site solarham.com van VE3EN zijn er op de zon momenteel 8 actieve regio’s; 4 daarvan zijn stabiel en de andere 4 hebben een afnemende activiteit. Voor de komende dagen wordt een zonneflux index van rond de 140 verwacht met daarna een daling tot 125. Op rustige momenten zal de MUF variëren tussen 10 MHz in de nacht tot 24 MHz overdag. Op 10m is aanvullend nog af en toe Sporadic E te verwachten..

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

In de komende dagen bepalen een lagedrukgebied bij Ierland en een hogedrukgebied bij Scandinavië ons weerbeeld. Hierdoor ontstaat dit weekend een gebied van gematigde tot sterke tropo van zuid Duitsland via de Noordzee richting Schotland. Qua timing valt dit mooi samen met de VHF contest die loopt tot zondag 1400 UTC. Het is vermeldenswaard dat kortstondige hogedrukgebieden zoals dit over het algemeen niet de nodige tijd hebben om een sterke, verhoogde inversie te genereren voordat ze afnemen. Maandag en dinsdag wordt neerslag verwacht die kansen geeft voor regenscatter op de GHz banden.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

De dagelijkse blogs over het Sporadic-E-seizoen zijn voor dit jaar ten einde, maar het kan nog steeds de moeite waard zijn om de Dourbes-grafiek op propquest.co.uk te bekijken. Je kan soms een vreemde piek opmerken in de foEs-grafiek, dus houdt hier rekening mee voor de 10- en 6m-banden, in ieder geval voor de komende week.

Ook al zijn er in september geen grote meteorenregens op aarde te zien, toch verdient deze maand veel aandacht van meteorscatter-liefhebbers. De sporadische meteorenstroom bereikt in deze periode zijn jaarlijkse maximum, waardoor er vooral in de ochtenduren relatief veel te zien is.

Kijk aan het begin van de maand eens naar de Aurigiden (met een piek op 1 september), die in 1935, 1986, 1994 en 2019 korte onverwachte uitbarstingen hebben veroorzaakt met een Zenithal Hourly Rate,(ZHR) van ongeveer 30-50 per uur. De eerste voorspelde uitbarsting vond plaats in 2007 met een korte piek van ongeveer 130 per uur gedurende ongeveer 20 minuten met veel heldere meteoren en een staart, waarin zwakkere meteoren nog ongeveer een uur na de piek voortduurden. Ook in 2021 werden licht verhoogde activiteit waargenomen. Voor 2025 wordt geen verhoogde activiteit verwacht.

De Daylight Sextantiden zouden rond het einde van de maand voor een redelijk goede meteorenregen moeten zorgen. Hun maximum wordt dit jaar verwacht op 27 september, maar houd er rekening mee dat de datum en het tijdstip van het maximum van de Sextantiden eigenlijk onzeker zijn. Recente radiogegevens wijzen erop dat het maximum zelfs een dag eerder dan verwacht kan plaatsvinden, en het lijkt aannemelijk dat verschillende kleine radiomaxima die begin oktober zijn waargenomen, ook te wijten zijn aan de Sextantiden. Andere bronnen geven 1 oktober aan als maximum.

Op maandag en dinsdag bereikte meerdere CME’s de aarde en liep de Kp op. In de DX-clusters waren enkele aurora signalen gespot. We gaan het herfstseizoen in, waarin de omstandigheden gunstiger zijn voor aurora’s. September is een goede maand voor het noorderlicht vanwege het Russell-McPherron-effect, wanneer de aardas loodrecht op de zon-aarde-lijn staat tijdens de equinox. Dit creëert ideale omstandigheden voor een koppeling tussen de zonnewind en het magnetisch veld van de aarde. Ook dit weekend worden momenten verwacht waarop de Kp kan oplopen naar 5.

Het advies is natuurlijk om de Kp-index in de gaten te houden op waarden boven 4 of 5.

Onthoud dat deze drie uur durende planetaire metingen pieken van kortere duur kunnen afvlakken, dus wacht misschien niet tot het de duizelingwekkende hoogte van 6 of 7 bereikt voordat je er interesse in toont.

EME

De declinatie van de maan is nog steeds negatief en wordt pas op maandag 8 september positief. De lengte van het maanvenster en de piekhoogte zullen dus blijven toenemen. De padverliezen blijven dalen tot het perigeum op woensdag 10 december. De ruis in de lucht op 144 MHz is de hele week laag..

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov, www.solarham.net en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.