Propagatienieuws – 13 sep. 2025

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De afgelopen twee weken is de zonneactiviteit gestaag afgenomen: de zonneflux daalde van 231 eenheden op 28 augustus tot minder dan 120. In het eerste weekend van september waren er hevige storingen in het aardmagnetisch veld met aurora-verschijnselen tot op de 50e breedtegraad. Ook afgelopen weekend trad er opnieuw aurora op; het verschijnsel was echter zwakker, aanzienlijk korter en deed zich alleen op zaterdag voor.

Sinds het begin van vorige week neemt de zonnewind weer in kracht toe en zal naar verwachting ook de komende dagen weer wat hoger zijn. De oorzaak hiervan is een groot, trapeziumvormig coronaal gat in het centrum van de zichtbare zon, dat invloed heeft op de aarde. Hobbyastronomen melden bovendien een filamentuitbarsting op 11 september 2025 in het noordoostelijke kwadrant van de zon, die mogelijk een naar de aarde gerichte CME heeft veroorzaakt. Vanwege de positie van de activiteit verwacht het Australische ruimteweervoorspellingscentrum echter geen geoeffectieve gevolgen van deze gebeurtenis. Op donderdag vanaf ongeveer 1030 UTC was een overwegend naar het zuiden gerichte CME zichtbaar. Volgens modelberekeningen zal deze CME op 14 september net onder de aarde langs trekken.

Het grootste deel zal de aarde dus waarschijnlijk missen, maar een zogenaamde “schampschot” lijkt mogelijk. In dat geval zouden de storende effecten veroorzaakt door de coronale zonnewind kunnen worden versterkt. Het aardmagnetisch veld is momenteel gevoeliger, omdat er in de weken rond de equinox versterkte koppelingen tussen de magnetische velden van de zon en de aarde optreden (Russell-McPherron-effect).

HF-vooruitzichten

Het is duidelijk dat we niet langer in het zonnemaximum zitten. De actieve regio’s die de afgelopen vier weken een positieve invloed hadden verdwijnen geleidelijk uit het zicht. Daardoor wordt het een paar dagen rustiger op de zon, ook al werd donderdag een nieuwe compacte regio waargenomen en wordt dit weekend nog een andere aan de rand van de zon verwacht.

De zonneactiviteit zal de komende dagen eerst afnemen tot 110 en teken het volgende weekend waarschijnlijk weer herstellen tot 140.  Het begin van de herfst is nog maar een paar dagen verwijderd, de dempende invloed van de zomer neemt af en daarmee stijgt de grensfrequentie geleidelijk. De MUF varieert tussen circa 10 MHz aan het eind van de nacht tot circa 26 MHz overdag. De banden van 20 en 15 meter blijven de betrouwbare DX-banden; 10 meter opent – nog – af en toe. De nachten zijn al langer, zodat 20 meter laat in de avond sluit en in de vroege ochtenduren ook de 30 m-band niet meer betrouwbaar open is. De sporadische E-laag is dit jaar bijzonder actief en zorgt op 10 en 6 meter nog steeds voor de een of andere verrassing

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

De huidige periode van onstabiel weer zal waarschijnlijk ook de komende week de belangrijkste factor blijven voor weer gerelateerde propagatiemodi. Lagedruksystemen volgen de straalstroom over de Atlantische Oceaan en boven ons land, wat een typisch traject is voor deze tijd van het jaar. Dit betekent marginale tropo en af en toe regenscatter voor de GHz-operators, en dat af en toe harde wind zal testen of onze antennes nog in goede staat zijn na het rustigere weer tijdens de zomer. In een mobiel weerpatroon fungeren de periodes van hoge druk vaak als scheiding tussen de lagedrukgebieden, waardoor ze zich meestal met dezelfde snelheid verplaatsen. Hierdoor zijn ze van korte duur en dus niet bijzonder geschikt voor het tot stand brengen van sterke inversies voor troposferische propagatie.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Zondag 14 september bereikt de maan haar maximale declinatie – het hoogste punt aan de hemel. Het perigeum, het punt waarop de maan het dichtst bij de aarde staat, werd op 9 september gepasseerd, dus de padverliezen nemen toe. De ruis in de lucht is laag en zal dat blijven tot de 20e tot 22e, wanneer de nieuwe maan zeer dicht bij de zon staat.

EME

De declinatie van de maan is nog steeds negatief en wordt pas op maandag 8 september positief. De lengte van het maanvenster en de piekhoogte zullen dus blijven toenemen. De padverliezen blijven dalen tot het perigeum op woensdag 10 december. De ruis in de lucht op 144 MHz is de hele week laag..

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov, www.solarham.net en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.