Propagatienieuws – 7 dec 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De zon was deze week matig actief en de geomagnetica meestal rustig. Dit betekende dat er goede DX-condities waren op zowel de lagere als de hogere banden. We naderen echter de winterzonnewende, wat betekent dat de daglichtperiode beperkt is en de banden boven 21 MHz maar beperkt open zijn. Voor 28 MHz is dat momenteel ongeveer acht en een half tot negen uur; voor 21 MHz een uur langer.

Volgens de Koninklijke Sterrenwacht van België (WDC-SILSO) overtreffen de zuidelijke zonnevlekken momenteel de noordelijke zonnevlekken met een verhouding van 4:1. Dit is al de zesde maand op rij waarin het zuiden het noorden duidelijk overtreft. De zonnevlekken zijn heel ongelijk verdeeld over de twee hemisferen van de zon. Zonnefysici noemen dit fenomeen de “Gnevyshev kloof”: het zonnemaximum op het noordelijk halfrond van de zon kan tot twee jaar verschillen van het zonnemaximum in het zuiden. Het is daarom mogelijk dat het vorige maximum in augustus of oktober 2024 wordt herhaald met een zonnefluxindex van meer dan 300 eenheden.

Een gesprongen leiding en de daaropvolgende overstroming in het Joint Science Operations Centre van Stanford University hebben aanzienlijke schade veroorzaakt aan de dataservers. De reparaties zullen niet voor 2025 klaar zijn. Als gevolg daarvan is er geen toegang tot de gegevens en zonnebeelden van NASA’s Solar Dynamics Observatory, dat al 14 jaar lang elke 10 minuten betrouwbare hogeresolutiebeelden van onze ster in verschillende golflengten levert – meer dan 1 terabyte aan gegevens per dag. De seismologische metingen van het GONG-netwerk zijn ook offline. Desondanks vullen veel ervaren amateursterrenkundigen over de hele wereld de leemte op en maken elke dag beelden van de zon.

Tip PE2BEN: Voor toekomstig onderzoek aan de zon heeft ESA een nieuwe missie gepland. Een korte video is hierover op internet te vinden. https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2024/12/Creating_artificial_eclipses_to_study_the_Sun_Proba-3_explained


HF-vooruitzichten

Momenteel worden er geen CME’s verwacht die de baan van de aarde kruisen. De zonneflux zal de komende dagen rond de 175 blijven, met een opwaartse trend tegen het einde van volgende week. De MUF zal variëren tussen 10 MHz aan het eind van de nacht tot circa 40 MHz rond het middaguur. Het aardmagnetisch veld zal meestal rustig zijn met een Kp index tot 3, met uitzondering van 9/10 december. Dan neemt de zonnewind wat toe als gevolg van een coronaal gat op het noordelijk zonnehalfrond. Dit zou dan de propagatie omstandigheden op de lagere banden (160/80/60 m) moeten beperken.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Zondag zal een uitloper van een hogedrukgebied gunstig uitpakken voor tropo-condities tussen Schotland en Noorwegen. Met name de noordelijk gelegen stations kunnen in de daaropvolgende dagen nog profiteren van gematigde tropo als het gebied doorschuift richting Oostzee. Kansen op neerslag en daarmee regenscatter blijven beperkt.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

De komende week staat in het teken van meteoren, want de grote Geminidenregen duurt de hele maand en bereikt zijn hoogtepunt op donderdag 14 december. Met een piek zenit-uurfrequentie (ZHR) van 150 is het een van de meest actieve en betrouwbare van de jaarlijkse buien. Andere kleinere meteoorstromen zijn ook in het spel, dus controleer de meteorscatterfrequenties op 144, 50 en 70MHz waar digimodes MSK144 en FSK441 de activiteit zullen domineren.

Afgelopen vrijdagmiddag was er weer een grote 50MHz F2 opening naar Noord-Amerika, dus blijf waakzaam als je na de lunch in de shack bent en de Kp index onder de twee is. Op sommige dagen laat het f0Es spoor op Propquest zien dat er nog zwakke Sporadische-E optreedt. Met de toename van de meteoren is ook te verwachten dat het winter sporadic E seizoen op 6m weer merkbaar wordt.
In de komende dagen is de Kp index te laag voor aurora. Het blijft voor deze propagatievorm een kwestie van de zonneactiviteit goed in de gaten houden.


EME

De declinatie van de maan stijgt weer en wordt maandag positief. Met dalende padverliezen als we perigeum naderen op donderdag is het een goede week voor EME. 144MHz hemelruis is de hele week laag.


Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov, www.solarham.net en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl