Propagatienieuws – 28 dec 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Hoewel er afgelopen weekend een grote en complexe groep zonnevlekken verscheen aan de zuidoostelijke rand van de zon, was er aanvankelijk geen significante toename in zonneactiviteit. Dit veranderde op maandagochtend toen de nieuwe zonnevlek AR3932 uitbarstte en er een M8.9 flare uitbrak, qua intensiteit net geen X flare. Tegen alle verwachtingen in leidde de uitbarsting echter alleen tot een korte kortegolf-black-out boven Afrika en de Zuid-Atlantische Oceaan, die alleen merkbaar was tot de 17 m-band.

Een coronale massa-ejectie (CME) die in verband met de uitbarsting werd waargenomen, had in de oorspronkelijke voorspellingsmodellen een component die op de aarde gericht was. De CME miste onze planeet echter uiteindelijk. En de geomagnetica was vanaf het midden van de week overwegend rustig. Aan het begin van de week waren er nog meer actieve fasen. Dit werd veroorzaakt door CME-effecten en een snelle zonnewind die het magneetveld van de aarde deed schudden.


HF-vooruitzichten

De komende dagen worden rustige tot onrustige omstandigheden verwacht met kans op geïsoleerde actieve perioden door mogelijke effecten van kleinere CME’s die in de afgelopen daggen de zon verlieten, evenals zwakke, positief gepolariseerde snelle zonnewinden van een coronaal gat. De Kp index zal beperkt blijven tot 3

Wat de zonneactiviteit betreft, zal de zonnefluxindex de komende zeven dagen boven de drempel van 230 blijven. Samengevat belooft dit goede DX-condities op alle banden met een MUF die varieert van circa 8 MHz aan het eind van de nacht tot meer dan 35 MHz rond het middaguur. De kritische F2-frequenties op onze breedtegraad zijn momenteel vrij hoog door de zogenaamde winteranomalie. En aangezien de anomalieën op het noordelijk en zuidelijk halfrond een half jaar verschillen, zou de piek in activiteit op dit moment moeten vallen.

En wat met 2025? Hebben we het zonnevlekkenmaximum van zonnecyclus 25 al meegemaakt? Het zou al gebeurd kunnen zijn, ergens tussen juli en november, aangezien de zonneactiviteit sinds de nazomer een dalende trend vertoont. De afgelopen dagen is de zonneflux echter weer aanzienlijk toegenomen, met veel M-vlammen die de flux tot meer dan 250 opdreven.

Als we naar het verloop van verschillende cycli kijken, zien we dat sommige zeer actieve eindfasen hebben. Veel cycli hebben dubbele pieken. Met een beetje optimisme moeten we aannemen dat een dubbele piek ook in cyclus 25 zal voorkomen en dat de zonneactiviteit zich momenteel in het kleine dal tussen twee activiteitspieken bevindt. Dit zou betekenen dat cyclus 25 nog niet voorbij is en in 2025 weer zal toenemen.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Een aantal amateurs hebben afgelopen week kunnen profiteren van de tropocondities. Zo was G7RAU op 2m in FT8 te zien met QSO’s naar HA en YO (meer dan 2000 km). In de komende dagen passeren enkele gebieden met lagere luchtdruk over de Noordzee. Dit is voldoende om de tropocondities af te zwakken tot hooguit gematigd. Vanaf Nieuwjaar nemen de kansen op regenscatter toe.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Voor de komende dagen zal de Kp index te laag zijn voor aurora. Het winter Sporadic-E seizoen tussen nu en ongeveer half januari bieden wel kansen op VHF.

Zoals gebruikelijk openen Quadrantiden de lijst van grote meteorenbuien van het jaar. Het maximum van Quadrantiden is typisch vrij scherp, met een gemiddelde duur (volle breedte bij halfmaximum) van ongeveer 4 uur; de ZHR varieert in het bereik van 60-200 per uur. Het maximum wordt verwacht op 3 januari, 15 uur UTC, met ZHR = 80 uur-1.
De massa verdeling van deeltjes in de meteoroïdenstroom in verband met de komeet 96P/Machholz en de kleine planeet 2003 EH1 kan ervoor zorgen dat de zwakkere meteoren tot 14 uur eerder het maximum bereiken dan de helderdere.

EME

De maan gaat vlak voor oudjaar nog door de minimum declinatie. Het apogeum van kestavond is gepasseerd zodat de maan weer wat dichterbij komt.


Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov, www.solarham.net en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl